Η φύλαξη της περιοχής αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του διαχειριστικού του ρόλου. Με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος ο Φορέας Διαχείρισης από τον Οκτώβριο του 2007, έχει θέσει σε εφαρμογή πρόγραμμα φύλαξης, σύμφωνα με το οποίο καθορίζονται οι ημερήσιες διαδρομές, οι θέσεις στάσης και θέασης καθώς επίσης υποδεικνύεται και ο τρόπος αντιμετώπισης και αποτροπής των παράνομων περιστατικών, ανάλογα με την περίπτωση. Το ωράριο είναι καθημερινά (συμπεριλαμβανόμενου Σαββατοκύριακου και αργιών) 7:00 – 22:00. Το πρόγραμμα φύλαξης μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με τις ανάγκες και ιδιαίτερα κατά την αντιπυρική περίοδο και να λειτουργεί όλο το 24ωρο. Η περιοχή έχει χωριστεί σε τρεις τομείς: Κεντρική Πάρνηθα, Τατόι και Φυλή στις οποίες καταβάλλεται προσπάθεια ώστε να υπάρχει τουλάχιστον ένα περίπολο ανά βάρδια.
Για την υλοποίηση του προγράμματος φύλαξης ο Φορέας Διαχείρισης διαθέτει, τέσσερα (4) Jeep, δύο (2) βυτιοφόρα 10 τόνων, δύο (2) πούλμαν και δώδεκα (12) οχήματα άμεσης επέμβασης 4×4 με αυτόματο πυροσβεστικό σύστημα και δεξαμενή (600 lt). Τα οχήματα που χρησιμοποιούνται για τις περιπολίες στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας είναι εξοπλισμένα με: χάρτη του Εθνικού Δρυμού, ασύρματο, φωτογραφική μηχανή, πυξίδα, διόπτρα ημέρας και νύκτας, φακό, σκαπτικά και κοπτικά εργαλεία, αντιολισθητικές αλυσίδες, πυροσβεστήρα, φαρμακείο, γάντια και σακούλες απορριμμάτων.
Το πρόγραμμα προστασίας και φύλαξης του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας περιλαμβάνει:
- Λειτουργία Συντονιστικού Κέντρου Προστασίας, με σκοπό το συντονισμό και τη διευκόλυνση της συνεργασίας όλων των φορέων που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα σε επιχειρήσεις πρόληψης πυρκαγιών εντός του ορεινού όγκου της Πάρνηθας, ώστε να επιτυγχάνεται έγκαιρα και αποτελεσματικά ο περιορισμός εξάπλωσης των πυρκαγιών. Η έδρα του Σ.Κ.Π. είναι στα γραφεία του Φορέα Διαχείρισης (τηλέφωνο επικοινωνίας 210 24 35 333). Οι αρμοδιότητες του Σ.Κ.Π. συνοψίζονται στα παρακάτω:
- Δέχεται κάθε είδους κλήσεις και πληροφορίες για οποιοδήποτε περιστατικό αφορά στην προστασία του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας.
- Μεταβιβάζει στις αρμόδιες περιφερειακές δασικές αρχές πληροφορίες για τα περιστατικά που τις αφορούν (καταπατήσεις, εκχερσώσεις, λαθροϋλοτομίες, λαθροθηρίες, κλπ).
- Ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές (Πυροσβεστικό Σώμα, Συντονιστικό Κέντρο Δασοπροστασίας, ΕΛ.ΑΣ., Υπουργεία, Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας Δήμων) για περιστατικά πυρκαγιάς.
- Συντονίζει τους εμπλεκόμενους στην επιχείρηση πρόληψης φορείς, καθώς και τα διαθέσιμα μέσα.
- Παρέχει οδηγίες και ενημερώνει τις εμπλεκόμενες δυνάμεις πρόληψης για τις χερσαίες ή εναέριες δυνάμεις που αποστέλλονται για ενίσχυση των τοπικά διατιθέμενων δυνάμεων δασοπροστασίας. Σε συνεργασία με τα Δασαρχεία Πάρνηθας και Καπανδριτίου οργανώνει την επιχείρηση πρόληψης και παρακολουθεί τις εξελίξεις της, καταγράφοντας όλες τις κινήσεις και τα γεγονότα. Βασικός στόχος του Σ.Κ.Π. είναι η αρμονική συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για την προστασία της Πάρνηθας προκειμένου να ενημερώνονται άμεσα και εγκαίρως, όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες, αλλά και ο συντονισμός των οχημάτων περιπολίας, καθ’ όλη την διάρκεια της λειτουργίας του συντονιστικού.
- Λειτουργία πληροφοριακού συστήματος διαχείρισης δασικών πυρκαγιών.
- Σύστημα εποπτείας των οχημάτων άμεσης επέμβασης
- Σύστημα πυρανίχνευσης S.H.E.P. για την φύλαξη του δάσους και των επισκεπτών του.
Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας λόγω της ιδιαίτερης νομικής του υπόστασης, ως Ν.Π.Ι.Δ. και των ιδιαίτερων αρμοδιοτήτων του στον Εθνικό Δρυμό, ως όργανο συντονισμού των προσπαθειών προστασίας και ανάδειξης του Εθνικού Δρυμού, έχει προσλάβει κατόχους διπλώματος του Ο.Ε.Ε.Κ. επιπέδου Μεταδευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Κατάρτισης της ειδικότητας «Ειδικός Δασικής Προστασίας» των Ι.Ε.Κ., με σκοπό την αξιοποίηση τους στις παρακάτω εργασίες (καθήκοντα):
- Εποπτεία της προστατευόμενης περιοχής, του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, με σκοπό τη διαφύλαξη των βιοτικών και αβιοτικών παραμέτρων και πόρων της. Ενδεικτικά: έρευνα περί αλλαγής χρήσης δασικών εκτάσεων, περί παράνομης υλοτομίας δασικών δένδρων, περί παράνομης θήρας, περί παράνομης μεταφοράς δασικών δένδρων, περί πυρκαγιών στο δάσος, αναζήτηση παραβατών, καταγραφή στοιχείων και υποβολή αναφοράς στις αρμόδιες αρχές.
- Υποστήριξη, εξυπηρέτηση και ο έλεγχος της κίνησης των επισκεπτών μέσα στα όρια της προστατευόμενης περιοχής και η ενημέρωσή τους για τα υπάρχοντα μέτρα προστασίας της περιοχής και για τον Κανονισμό Λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού.
- Εντοπισμός των περιοχών ή των σημείων όπου είναι πιθανόν να ελλοχεύουν κίνδυνοι για την υγεία και ασφάλεια των επισκεπτών και λήψη κατάλληλων προφυλάξεων.
- Διευκόλυνση των εργασιών διεξαγωγής επιστημονικής έρευνας και οποιονδήποτε άλλων εργασιών, οι οποίες διενεργούνται στην προστατευόμενη περιοχή.
- Επιμέλεια της εκτέλεσης ενεργειών, αποφάσεων και μέτρων προστασίας που αφορούν στο χειρισμό της χλωρίδας και της πανίδας του φυσικού περιβάλλοντος και την προστασία του τοπίου και των χώρων υπαίθριας αναψυχής και συναφών δραστηριοτήτων.
- Συνεργασία με το προσωπικό φύλαξης του Δασαρχείου, το προσωπικό της θηροφυλακής και τους υπαλλήλους άλλων υπηρεσιών που έχουν αρμοδιότητα στην περιοχή.
- Έλεγχος της κατάστασης των κινητών εμποδίων (μπάρες) και των δεξαμενών που είναι τοποθετημένες σε διάφορα σημεία εντός του Δρυμού.
- Στελέχωση του Συντονιστικού Κέντρου Προστασίας του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, με σκοπό τον συντονισμό και την διευκόλυνση της συνεργασίας όλων των φορέων που εμπλέκονται στην προστασία του Εθνικού Δρυμού.
- Οποιαδήποτε εργασία και αρμοδιότητα ανατεθεί στον εργαζόμενο από το Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας ή άλλο εξουσιοδοτημένο όργανο.
Εκπαίδευση Ειδικών Δασικής Προστασίας
Η εκπαίδευση του προσωπικού φύλαξης του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας:
- Πραγματοποιείται κατά την πρώτη εβδομάδα πρόσληψής του και συνεχίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ιδιαίτερα κατά την αντιπυρική περίοδο.
- Γίνεται σύμφωνα με το πρόγραμμα εκπαίδευσης Ειδικών Δασικής Προστασίας το οποίο εγκρίνεται από το Διοικητικό Συμβούλιο του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και η εκπαίδευση πραγματοποιείται από καταρτισμένο προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας σε συνεργασία με εμπλεκόμενους φορείς.
- Μετά την αρχική τους εκπαίδευση, θα πρέπει να είναι σε θέση να χειρίζονται τον εξοπλισμό που θα τους χρεωθεί.
- Σε κάθε Ειδικό Δασικής Προστασίας διανέμεται εγχειρίδιο άσκησης καθηκόντων.
- Κάθε δεκαπενθήμερο πραγματοποιείται συγκέντρωση του προσωπικού φύλαξης, στην οποία συζητούνται τυχόν προβλήματα και κίνδυνοι που προκύπτουν, διάφορες ελλείψεις που σημειώνονται στον εξοπλισμό, προτάσεις αλλά και ο τρόπος λειτουργίας του προγράμματος φύλαξης του Δρυμού, καθώς και διάφορα θέματα που σχετίζονται με την προστασία.
Στολή Ειδικών Δασικής Προστασίας
Οι Ειδικοί Δασικής Προστασίας, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους είναι ένστολοι σύμφωνα με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας. Η στολή διατίθεται από το Φορέα, η οποία επιστρέφεται με τη λήξη της εργασίας στο Φορέα. Επίσης διαθέτουν υπηρεσιακή ταυτότητα η οποία επιδεικνύεται κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Αντιπυρική προστασία
Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας ανταποκρινόμενος στην ανάγκη για αποτελεσματική δασοπροστασία, ειδικά μετά την πυρκαγιά του 2007, συντάσσει κάθε χρόνο πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου (Μάιος-Οκτώβριος) «Σχέδιο Αντιπυρικής Προστασίας του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας», με στόχο την προετοιμασία της αντιπυρικής προστασίας της περιοχής μέσω του συντονισμού όλων των εμπλεκόμενων φορέων στην πυροφύλαξη της περιοχής και της αξιοποίησης των υποδομών, του εξοπλισμού και του διαθέσιμου προσωπικού. Μέσω του υφιστάμενου προσωπικού, συμμετέχει στο επίσημο μητρώο και σχεδιασμό της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, στο οποίο όλες οι εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες συμμετέχουν με μόνιμο προσωπικό.
Αντιπυρική μελέτη 2020